Ζαγόρι
Η συμβολή των γυναικών στον ανεφοδιασμό, στο έπος του ’40
Οι γυναίκες του Ζαγορίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο Έπος του 1940, όταν η Ελλάδα αντιστάθηκε στη φασιστική Ιταλία στα βουνά της Ηπείρου. Με μόνο μέσο τα γαϊδουράκια και τις ίδιες τους τις πλάτες, οι Ζαγορίσιες γυναίκες ανέλαβαν έναν εξαιρετικά κρίσιμο ρόλο κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Διέσχιζαν κακοτράχαλες και λασπώδεις ορεινές διαδρομές, συχνά υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, μετέφεραν τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, ακόμα και πολεμοφόδια στους στρατιώτες. Με κίνδυνο τη ζωή τους, παρέμειναν ακούραστες, συνεχίζοντας την αποστολή τους παρά το κρύο, τις εχθρικές επιθέσεις και τις σωματικές κακουχίες.
Η αφοσίωση των Ζαγορίσιων γυναικών δεν περιορίστηκε μόνο στη μεταφορά εφοδίων. Κατασκεύασαν δρόμους και γέφυρες, επισκεύασαν οδούς και παρείχαν ανεκτίμητη ανθρωπιστική βοήθεια στους τραυματίες. Στην αγκαλιά τους μετέφεραν τους τραυματισμένους στρατιώτες, ενώ με τα ζώα τους οδηγούσαν τους αιχμαλώτους πίσω στα μετόπισθεν. Ακόμη και μικρά παιδιά πέντα έως εννέα ετών, συμμετείχαν ενεργά, μεταφέροντας υλικά για τις γέφυρες και βοηθώντας στην κατασκευή τους. Η δράση τους ήταν τόσο εκτεταμένη και ουσιαστική που προκάλεσε την έκπληξη και τον θαυμασμό ακόμη και των αιχμαλώτων Ιταλών, που έβλεπαν έναν ολόκληρο πληθυσμό να συναγωνίζεται σε θάρρος και αφοσίωση.
Η αυταπάρνηση των γυναικών αυτών έλαβε ακόμη μεγαλύτερη διάσταση όταν, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, φιλοξένησαν και φρόντισαν εκατοντάδες στρατιώτες στα σπίτια τους, προσφέροντάς τους όχι μόνο τρόφιμα, αλλά και ζεστά ρούχα, παπούτσια και βελέντζες για να αντέξουν το σκληρό χειμώνα, όπως περιγράφεται για το Τσεπέλοβο. Οι γυναίκες του Ζαγορίου, μαζί με τους γέροντες και τους έφηβους, έδιναν ό,τι τροφή είχαν, ακόμη και το παραγωγικό τους κεφάλαιο, για να υποστηρίξουν τον αγώνα. Η αποφασιστικότητα και η θυσία τους αναδεικνύουν τη δύναμη και την αλληλεγγύη ενός λαού που έβαλε την ελευθερία πάνω απ’ όλα.