Πομακοχώρια
Η άνοδος και η πτώση…των καπνοκαλλιεργειών
Όπως έχουμε αναφέρει παλαιότερα, τα Πομακοχώρια αποτελούν ένα σύμπλεγμα οικισμών που κατοικούνται κατά βάση από Πομάκους, στις νότιες απαρχές της οροσειράς της Ροδόπης. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι ο σημαντικός ρόλος που έχουν παίξει στην ανάπτυξη, τόσο της καλλιέργειας, όσο και της εμπορίας καπνού για την περιοχή, αλλά και την ίδια τη χώρα.
Η καλλιέργεια του καπνού στην ευρύτερη περιοχή ξεκίνησε περί το 1620 και γνώρισε τεράστια εξάπλωση κατά την διάρκεια του 17ου αιώνα. Ο καπνός της ευρύτερης περιοχής της Ξάνθης, θεωρούνταν από τους καλύτερους ποιοτικά, τροφοτούσε διάφορες μεγαλουπόλεις και μετέτρεψε τις αντίστοιχες περιοχές σε καλλιεργητικά και εμπορικά κέντρα.
Οι Πομάκοι άδραξαν την ευκαιρία και ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του καπνού, ως μια από τις ελάχιστες επιλογές τους, λόγω της χωρικής, αλλά και κοινωνικής απομόνωσης τους και αξιοποίησαν, και συνεχίζουν να αξιοποιούν, κάθε λογής έκταση, από μικρά και επικλινή εδάφη 200-300 τ.μ., μέχρι και μεγάλες ορεινές εκτάσεις.
Οι καπνοκαλλιέργειες ήταν αυτές που καθόρισαν τον τρόπο ζωής των Πομάκων με θυσίες και βιώματα που θα μείνουν ανεξίτηλα στις μνήμες όσων τα έζησαν και μεγάλωσαν με αυτά. Από την αποξήρανση των καπνών μέσα στα ίδια τους τα σπίτια, εκμεταλλέυοντας κάθε δυνατό χώρο, μέχρι το δύσκολο σπάσιμο του καπνού με το χέρι και την ανάδυση όλων αυτών των αρωμάτων διαμορφώθηκε η πολιτιστική κληρονομία αυτού του λαού.
Σήμερα, η παραγωγή έχει πάρει την κατιούσα. Παρότι οι Πομακικές καλλιέργειες, με κύρια ποικιλία τον μπασμά, αντιστοιχούσαν στη μισή ποσότητα που παρήγαγε η χώρα, έχουν μειωθεί σημαντικά, με πρωταγωνιστικό ρόλο την εξευτελιστική τιμή αγοράς από τους εμπόρους, αλλά και τη γενικότερη αδιαφορία της Πολιτείας για τον πρωτογενή τομέα. Η ιστορία μας δείχνει τις δυνατότητες αξιοποίησης των εδαφικών μας πλεονεκτημάτων και τις ευκαιρίες της εμπορικής ανάπτυξης, όσο και αν την αγνοούμε επιλεκτικά.
